Pablo Pijnappel is een Nederlands-Braziliaanse kunstenaar die bekend staat om zijn spel met feiten en fantasie. Hij vertelt verhalen waarin waargebeurde elementen worden gemixt met fictie, zonder dat nog duidelijk is wat nou wat is. Bij galerie Juliette Jongma is nu zijn solotentoonstelling Pareciam ser de um cinza translúcido te zien, wat in het Nederlands ‘ze leken gemaakt van een doorschijnend grijs’ betekent. Een poëtische en passende titel voor deze presentatie van zijn werk.
Bij de ingang van de galerie ligt een kort verhaal van Pijnappel, geprint op een opgevouwen vel papier dat iedereen mag meenemen. Het is geen conventioneel persbericht, maar lijkt een opzichzelfstaand werk te zijn. Het verhaal gaat over Clare, een jonge vrouw uit Rio de Janeiro die twee weken in Amsterdam is vanwege een toelatingsgesprek voor de lokale kunstacademie. Ze vindt het er verschrikkelijk en om haar af te leiden neemt de ik-persoon (Pablo Pijnappel zelf?) haar een dagje mee naar Antwerpen. Hij raakt haar echter kwijt, vervolgens missen ze de laatste trein terug naar huis en daardoor moeten ze overnachten in een hotelkamer. Dat ziet hij stiekem wel zitten omdat hij zich tot haar voelt aangetrokken. Zij heeft echter een vriend en ondanks dat ze enorm dronken is wijst ze hem af. De volgende ochtend proberen ze weg te gaan zonder te betalen maar worden betrapt.
Het verhaal van Clare heeft in eerste instantie niets met de twee recente video-installaties te maken die in de donkere galerie zijn opgesteld: Lucas (2013) en Quirijn (2012). Door op een knop te drukken kunnen de videowerken worden gestart. Vervolgens begint de ouderwetse analoge filmprojector met een behoorlijk kabaal te ratelen en start de film. Het is een fijne ervaring die voorkomt dat je voor de film is afgelopen alweer doorloopt naar het volgende werk. Je gaat er eens goed voor zitten en kijkt en luistert vervolgens aandachtig.
Allereerst is er het videowerk Lucas. Het is een soort collage, gebaseerd op het boek A certain Lucas van Julio Cortázar. Pablo Pijnappel is te zien terwijl hij in het Portugees een behoorlijk vreemd en vrij ingewikkeld verhaal vertelt over ene Lucas, op basis van fragmenten uit het boek. Steeds toont hij foto’s die iets met het verhaal te maken hebben. Het is een spel van woord en beeld.
Quirijn verschilt erg in stijl van Lucas. De film bestaat niet uit een serie foto’s, maar uit fragmentarische filmscènes waarin je hoofdpersoon Q. leert kennen. Q. stelt zichzelf voor in de ondertiteling en gunt je een kijkje in zijn leven. Je ziet hem bijvoorbeeld door Berlijn slenteren terwijl hij vertelt waarom hij naar deze stad is verhuisd, of eenzaam en zwijgend squashen in een verlaten omgeving. Hij begint zijn verhaal echter door vanuit metaperspectief te verklaren dat hij een slechte acteur is. Daardoor is het meteen onduidelijk of de man die Q. is in de film, wel ècht Q. is. Misschien is het allemaal volledig verzonnen door regisseur P. die aan het einde van de film ook nog even het woord neemt.
De verhalen die Pablo Pijnappel vertelt weten van begin tot eind te boeien. Het zijn herinneringen, gedachten en ideeën die zich op poëtische wijze met elkaar vermengen en een interessant en vaak humoristisch geheel vormen. Prachtig.
Pareciam ser de um cinza translúcido is te zien bij galerie Juliètte Jongma t/m 22 februari.
MY CUP OF CULTURE 